Impresoj pri la romano 'Fajron sentas mi interne'.

''Fajron sentas mi interne'' de Ulrich Matthias eldonita en 1990 de Pro Esperanto.Vieno estas mallonga romano originale esperantlingvo-verkita.

La informo de la pufreklamo, ke ''tiu ĉi libro rakontas pri junulo serĉanta raciecon, sencon, homan varmon. Dum tiu serĉado li renkontas la Esperanto-movadon'', instigis al mi demandi, ĉu per la lernado de Esperanto la junulo do solvas siajn problemojn? Memorante, ke William Auld enmetis ĝin en sian kanonon/ĥanonon da legendaj libroj, mi pensis, ke certe la temo ne povus esti tiel banala. Tial pro la scivelemo mi komencis legi ĝin. Tiun tagon mi legis la tutan tagon neglektante ĉiujn aliajn planotajn projektojn, ĝis kiam mi finlegis la 97an kaj lastan paĝon je la meznokto. Do alidirite la kortuŝa romano tre fascinis min.

Manfred la protagonisto rakontas la historion de sia vidpunkto. Komence de la romano li estas 16-jara gimnaziano loĝante ĉe la gepatroj kaj fratoj ie en la regiono de Warburg en Germanio. Manfred Brinkmann estas tre diligenta kaj kapabla lernanto, kiu kutime ricevas bonajn notojn por sia skribaj taskoj. Tamen estante tre malparolema, li ricevas malpli bonajn notojn por siaj buŝaj kontribuoj. Tiu malparolemo ankaŭ estas socia malhelpo, ĉar krom dirante salutfrazojn tiel 'bonan tagon' kaj 'ĝis' li preskaŭ ne komunikas kun siaj samklasanoj. Dum la paŭzoj Manfred havas neniajn interrilatojn kun ili; li estas tia apudstaranta objekto, kian ĉiuj ignoras. Malgraŭ tio li sopiras komuniki kun siaj samklasanoj kaj li malfeliĉas, ĉar li neniam estas invitata al privataj festoj ktp. Li kaj la aliaj junuloj ne ondolongiĝus, ĉar i.a. iliaj interesoj pri motorcikloj kaj la rezultoj de piedpilko-maĉoj ne interesas Manfred. Sed li envias la junulojn, kiuj jam havas koramikinojn; li ankaŭ volas brakumi kaj kisi belulinon. Revante pri la iama 'homa varmo' li sentas sin malhelpa pro sia malparolemo.

Manfred logike cerbumadas pri kial, li havas tian socian handikapon. Rememorante sian infanaĝon li konkludas, ke sia problemo estas la kulpo de la geavoj kaj la gepatroj. Memorante, ke Manfred estas adolesko, eble vi, kiuj eventuelt legas tiun-ĉi, nun opinias, ke junuloj ofte kulpigas la plenkreskulojn pro siaj adoleskaj problemoj emociaj. Mi petas al vi, ke vi ne tro frue juĝu la aferon.

La patra avo estis fervora nazio malpenta, kiu malindulge edukis sian filon per batoj ktp. Lerninte tian edukmanieron li same edukas siajn filojn. La patrina avino samopiniis, kaj la unua memoro de Manfred estas tiam, kiam la avino kruele kaj timige 'prizorgis' lin okaze de la naskiĝo de sia frateto. Ankaŭ la patrino ofte batis Manfred, kvankam pro la manko da fortoj, ŝi 'nur' vundis lin psike ne fizike. La patrino ŝajne opinias, ke se nur Manfred kaj siaj fratoj estus sendispute obeemaj, ili evitus la batojn; do kial ili ne cedu kaj estu feliĉaj!

Infanoj kutime lernas la arton de komunikado hejme. Se la gepatroj estas bonaj rolmodeluloj, la infanoj senprobleme lernas bone esprimi sin buŝe. Tia ne estis en la familio de Manfred. Dum la ĉitage familiaj renkontiĝoj ĉe la manĝtablo oni ne afable konversaciis, sed silentis, nur parolante, kiam unu el ili volas kritiki la manĝaĵon. Manfred kaj sia patro ne afable konversacias , anstataŭe ili akre disputis. La patro ekzemple ekas:

''Ĉu vi ankoraŭ bezonas vian biciklon?'', li demandas en malafabla tono.

''Ne, hodiaŭ ne plu.''

''Do enmetu ĝin en la kelon!''

''Ne necesas. La biciklo estas ŝlosita.''

''Enmetu vian biciklon!'' li ordonas kolerigante.

''Kial mi enmetu ĝin? Eĉ ne pluvas.''

''Mi diris, ke vi enmetu vian biciklon.''

''Jes, sed kial?''

''Ĉu vi enmetos vian biciklon?'' li demandas minace.

''Ne necesas.''

La patro tiel senrezone ordonas kaj Manfred replikas postulante rezonojn; per forto bato sur la kapo de Manfred la patro brute venkas la ''diskutrondon.''

La plej fortaj flankoj de Manfred estas lia intelekto kaj lia skribtalento. Tial li rezonas, ke li eble sukcesos skribe klarigi al aliuloj, ke li estas soleca, li ne volas esti ignorata, li estas kontaktema kaj li volus amikiĝi kun ili. Do unue li skribas leteron al tima, sed diligenta samklasanino, kiun li admiras kaj amas. Supozinte, ke la kaŭzo de ŝia timemo kaj sia akordiĝas, li malkaŝe skribas pri la frustracioj, kiujn li ĉiam spertas kune kun aliuloj. Poste li verkas artikolon por la lerneja gazeto en kiu li denove malkaŝe kaj lerte priskribas sian solecon kaj li klare kulpigas siajn gepatrojn.

Ambaŭaj skribaĵoj estas tre kortuŝaj. Tamen evidentiĝas, ke li estas tre absorbita de si mem kaj la skribaĵoj enhavas kelkajn frazojn provokajn. ekzemple:

'' dum la lastaj jaroj …..mi pasigis, parte malvolontege, grandan plimulton de la tempo sola; mi parolis esence malpli ol aliaj homoj; sed eble ne povas multe utili paroli kun homoj, kiuj interesiĝas pri motocikloj, la rezultoj de futbalaj maĉoj kaj similaj bagateloj.''

Ne surprize Manfred ricevis malmulte da reagoj de siaj samaĝuloj, kaj tiuj, kiujn li ricevis estis aŭ malfavoraj aŭ malkomprenemaj . La instruistino de la germana riproĉis lin pro la skribado de 'stranga artikolo' aldonante:

''Sciu, ankaŭ mi estis batita, sed tio estis bona por mi. Kaj mi konas vian patron kaj scias, ke ankaŭ li celis nur vian bonfarton.''

Li sentas sin soleca, kaj li tre bedaŭras, ke siaj mallertaj klopodoj kontakti al aliaj ĉiam estas miskomprenitaj. Foje li eĉ pripensas suicidi, sed ĉiam li forpuŝas la ideon esperante, ke iel, iam li trovos la akcepton de aliaj, ĉar li volus iel servu la homaron

Post la arbiturienta ekzameno li translokiĝas al alia urbo, kie li komencis studi la matematikon en la universitato. Tie kvankam li ne plu estas ĝenata de sia familio, la problemo persistas, kaj geamikojn li ne trovas.

Iun tagon li hazarde renkontas amikemajn esperantistojn, kiuj impresas lin pro sia flua parolado de la plej facila lingvo en la tuta mondo. Manfred kaptas la ideon lerni Esperanton pensante, ke per tiu li povas komuniki kun aliuloj, senti sin pli bezonata kaj plibonigi la mondon. Facile, rapide kaj profunde li lernas la lingvon kaj fariĝas pasia movadano.

Komence ŝajnas al li, ke la esperantumado solvos la kontaktproblemon. Tamen fine de la romano post kelkaj malsukcesoj reaperas la melankolio kaj la soleco. Legante la lastajn frazojn mi havis la impreson, ke li estas eĉ pli malespera ol antaŭe:

''Mi vidas vojkruciĝon kaj iras maldekstren. Neniu rimarkas, ke mi mankas...Post iom da tempo mi vidas benkon kaj sidiĝas. Mi sentas la freŝigan efikon de larmoj disŝmiritaj en la vizaĝo kaj rigardas antaŭen, iomete supren: ''Vidu paĉjo, je la viro, kiun vi deziris...''